Chữa viêm khớp dạng thấp theo Đông y và bài thuốc hay nên biết
Nội Dung Bài Viết
Hiện nay, nhiều bệnh nhân lựa chọn chữa viêm khớp dạng thấp theo Đông y vì có độ an toàn tương đối cao và không gây hại lên gan, thận nếu sử dụng dài ngày. Hơn nữa, thuốc Đông y không chỉ có tác dụng làm giảm đau nhức, sưng viêm và nóng rát ổ khớp mà còn hỗ trợ tăng cường tuần hoàn máu và cải thiện sức khỏe tổng thể.
Quan niệm của Đông y về bệnh viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp (viêm đa khớp) là bệnh xương khớp mãn tính khá phổ biến. Bệnh xảy ra do hệ miễn dịch bị rối loạn, tự tạo ra kháng thể tấn công vào màng bao hoạt dịch, mô sụn và một số cơ quan khác. Cơ chế và căn nguyên của bệnh lý này khá phức tạp và có nhiều điểm chưa rõ ràng. Chính vì vậy, việc điều trị viêm khớp dạng thấp hiện nay còn gặp nhiều trở ngại và khó khăn.
Theo quan niệm Đông y, viêm đa khớp thuộc phạm trù “chứng tý” xảy ra do thiên tiên bất túc (di truyền từ cha mẹ) hoặc do thấp nhiệt xâm nhập, khí huyết bất thông, nhiễm phong hàn, lao động quá độ,… Khác với các bệnh xương khớp thông thường, bệnh lý này không chỉ gây ra các triệu chứng tại chỗ mà còn làm phát sinh một số biểu hiện toàn thân như cơ thể xanh xao, mệt mỏi và sốt nhẹ.
Hiện nay, cả Tây y lẫn Đông y đều chưa có biện pháp đặc trị đối với bệnh lý này. Tuy nhiên khác với Tây y, Đông y chia bệnh thành nhiều thể tùy thuộc vào biểu hiện lâm sàng và căn nguyên cụ thể. Mỗi thể bệnh sẽ có đặc điểm, tính chất khác nhau và có phương pháp luận trị riêng biệt.
Hơn nữa, các bài thuốc từ Đông y không chỉ giúp giảm đau nhức và cải thiện các triệu chứng đi kèm mà còn hỗ trợ bồi bổ ngũ tạng, giảm mệt mỏi, thúc đẩy tuần hoàn máu và tăng lưu thông khí huyết. Vì vậy hiện nay ngoài điều trị bằng Tây y, nhiều bệnh nhân lựa chọn các bài thuốc từ Đông y để cải thiện triệu chứng, nâng cao sức khỏe và kiểm soát tiến triển của bệnh.
Các bài thuốc Đông y điều trị viêm khớp dạng thấp
Như đã đề cập, Đông y chia viêm đa khớp thành nhiều thể bệnh. Mỗi thể sẽ có phương pháp điều trị và đặc điểm khác nhau. Vì vậy để áp dụng bài thuốc phù hợp, cần xác định thể bệnh thông qua căn nguyên và triệu chứng lâm sàng.
Dưới đây là một số bài thuốc chữa viêm khớp dạng thấp theo Đông y người bệnh có thể tham khảo:
1. Bài thuốc Đông y trị viêm khớp dạng thấp thể phong thấp nhiệt tý
Phong thấp nhiệt tý là một trong những thể bệnh thường gặp. Tây y gọi thể bệnh này còn được gọi là thấp tim – một dạng viêm tự miễn xảy ra sau khi bị nhiễm khuẩn đường hô hấp trên do vi khuẩn liên cầu tan huyết nhóm A.
Viêm đa khớp thể phong thấp nhiệt tý đặc trưng với triệu chứng khớp sưng nóng, đỏ, đau nhức nhiều và mức độ đau giảm đi đáng kể khi chườm lạnh. Bên cạnh đó, thể bệnh này còn khiến bệnh nhân dễ cáu gắt, cơ thể mệt mỏi, sợ gió, người nóng sốt và mạch huyền hoạt sác.
Với thể phong thấp nhiệt tý, Đông y sử dụng bài thuốc có tác dụng khu phong, trừ thấp và thanh nhiệt, thông lạc.
- Bài thuốc 1: Chuẩn bị tri mẫu 9g, quế chi 5 – 9g, ngạnh mễ 6g, cam thảo 4g và thạch cao 30g. Cho dược liệu vào ấm sắc, ngày dùng 1 thang.
- Bài thuốc 2: Trong trường hợp khớp sưng đỏ nặng, đau nhiều – đặc biệt khi về đêm, nên dùng tang chi và nhẫn đông đằng mỗi thứ 20g, phòng phong 9g, quế chi 6g, tri mẫu 10g, hải đồng bì 12g và bạch thược 15g, sinh địa, xích thược mỗi thứ 15g và bột linh dương 0.6g (hòa uống). Sắc dược liệu lấy nước uống, ngày dùng 1 thang.
Bên cạnh việc dùng các bài thuốc, người bị viêm đa khớp thể phong thấp nhiệt tý nên nghỉ ngơi, tránh vận động mạnh và lao động nặng. Đồng thời cần uống nhiều nước, bổ sung trái cây và rau xanh để bù điện giải, giảm mệt mỏi và tăng cường chức năng đề kháng.
2. Bài thuốc Đông chữa viêm đa khớp thể phong hàn thấp tý
Phong hàn thấp tý là thể bệnh xảy ra vào mùa lạnh. Bệnh xuất hiện do thấp, hàn và phong xâm nhập vào ổ khớp khiến khí huyết lưu thông kém dẫn đến kinh lạc bế tắc và gây đau nhức khớp. Viêm đa khớp thể phong hàn thấp đặc trưng bởi triệu chứng khớp đau nhức, sưng viêm nhưng không viêm đỏ và nóng rát nhiều như thể phong hàn thấp tý.
Khác với thể phong thấp nhiệt tý, tình trạng đau nhức khớp do thể phong thấp tý thường giảm khi thời tiết ấm lên hoặc khi chườm ấm. Ngoài những biểu hiện tại chỗ, bệnh còn khiến cơ thể mệt mỏi, người lạnh, mạch trì khẩn, sắc lưỡi tái và nhợt nhạt. Đông y sử dụng các bài thuốc có tác dụng khu phong, trừ thấp và thông lạc để điều trị viêm khớp dạng thấp thể phong thấp nhiệt tý.
- Bài thuốc 1: Dùng khương hoạt, độc hoạt, đương quy và tần giao mỗi thứ 12g, kê huyết đằng, tang chi và hải phong đằng mỗi thứ 30g, nhũ hương 4 – 8g, quế chi 8 – 12g, cam thảo 6g và mộc hương 6g. Cho dược liệu vào ấm sắc, ngày dùng 1 thang. Chia nước sắc thành 2 lần uống và dùng hết trong ngày.
- Bài thuốc 2: Chuẩn bị khương hoạt, độc hoạt, tần giao, đương quy, quế chi, nhũ hương, xuyên khung và một dược mỗi thứ 9g, uy linh tiên 15g. Cho dược liệu vào ấm sắc lấy nước uống, ngày dùng 1 thang.
Để tăng hiệu quả điều trị, nên giữ ấm cơ thể, hạn chế di chuyển ngoài trời khi không cần thiết và chườm ấm khớp 2 – 3 lần/ ngày. Ngoài chườm nước ấm, bệnh nhân có thể dùng các dược liệu có tính ấm như ngải cứu, trầu không, lá lốt,… sao và chườm đắp lên ổ khớp bị đau nhức.
3. Bài thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp thể can thận âm huyết hư
Thể can thận âm huyết hư xảy ra do can, huyết và thận bất túc khiến gân mạch thiếu dưỡng chất nuôi dưỡng, dẫn đến tình trạng đau nhức xương khớp do gân mạch co rút. Thể bệnh này thường xảy ra ở người bị bệnh lâu ngày, đặc trưng bởi tình trạng ổ khớp biến dạng, tổn thương nặng, tê cứng và khó khăn khi vận động. Ngoài ra, bên dưới da cũng có thể xuất hiện các nốt cục nhỏ.
Bên cạnh các triệu chứng tại chỗ, viêm đa khớp thể can thận âm huyết hư còn gây hoa mắt, chóng mặt, cơ thể mệt mỏi, người yếu, thiếu sức sống, đau mỏi lưng gối, lưỡi nhợt nhạt và ít rêu. Đông y dùng các bài thuốc có tác dụng tư bổ can thận và ích khí dưỡng huyết để chữa thể bệnh này.
- Bài thuốc 1: Chuẩn bị cam thảo 6g, đảng sâm 15g, độc hoạt và phòng phong mỗi thứ 9g, xuyên khung và đỗ trọng mỗi thứ 10g, nhục quế (cho sau) và tế tân mỗi thứ 30g, bạch linh, tần giao, thục địa, bạch thược, tang ký sinh và đương quy mỗi thứ 12g. Rửa sạch dược liệu cho vào ấm, sắc kỹ và uống hết trong ngày. Dùng đều đặn mỗi ngày 1 thang cho đến khi hết đau nhức.
- Bài thuốc 2: Nếu đi kèm với táo bón và miệng khô, khát, có thể thêm tế tân, nhục quế, hà thủ ô, sinh địa và tri mẫu (gia giảm dược liệu theo triệu chứng). Hoặc có thể thêm địa long và toàn yết mỗi thứ 6g nếu chân tay co cứng, khó vận động và đau nhiều.
4. Bài thuốc chữa viêm đa khớp thể thận dương hư suy
Viêm đa khớp thể thận dương hư suy đặc trưng với triệu chứng khớp đau nhiều, sưng to – đặc biệt là khi trời lạnh, đi kèm với lưng đau gối mỏi, co cứng, chân tay lạnh nhiều và người sợ lạnh, xanh xao. Ngoài các triệu chứng tại chỗ, thể bệnh này còn gây ra một số triệu chứng toàn thân như tiểu nhiều, tiểu trong, lưỡi nhợt, có rêu trắng, người mệt mỏi và ăn uống kém.
Đối với viêm khớp dạng thấp thể thận dương hư suy, Đông y dùng bài thuốc có tác dụng ôn bổ thận dương, tán hàn và thông lạc.
- Bài thuốc 1: Dùng bạch truật, tiên linh tỳ và uy linh tiên mỗi thứ 15g, ba kích thiên, phục linh, ngưu tất và cẩu tích mỗi thứ 12g, quế chi, sơn thù và phụ tử chế mỗi thứ 9g. Đem rửa sạch dược liệu, sau đó cho vào ấm và sắc uống. Dùng đều đặn mỗi ngày 1 thang cho đến khi hết đau nhức thì ngưng.
- Bài thuốc 2: Trong trường hợp khớp co cứng và bị dị ứng, có thể thêm bạch giới tử 6g, địa long và xuyên sơn giáp mỗi thứ 9g. Hoặc có thể gia thêm tô mộc, hồng hoa mỗi thứ 9g, xuyên ô (đem sắc trước) và toàn yết mỗi thứ 5g nếu khớp bị đau nhức nhiều.
5. Một số bài thuốc Đông y chữa viêm khớp dạng thấp khác
Ngoài những thể bệnh thường gặp, Đông y còn có một số bài thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp ở các thể bệnh ít gặp hơn như:
– Bài thuốc Đông y trị viêm đa khớp thể hành tý:
Thể hành tý xảy ra do thấp, hàn và phong xâm nhập vào khiến khí huyết không lưu thông được, gây bế tắc và ứ trệ kinh lạc – trong đó nguyên nhân chính là do phong (gió). Thể bệnh này có tiến triển chậm, dai dẳng, cơn đau âm ỉ và đau nhiều khi trời lạnh.
- Chuẩn bị: Khương hoạt, phòng phong và tần giao mỗi thứ 12g, hạnh nhân và bạch linh mỗi thứ 10g, quế chi 8g, đương quy 16g, sinh khương (gừng tươi) 3 – 5 lát, cam thảo 4g, cát căn 20g.
- Thực hiện: Rửa sạch dược liệu, cho vào ấm và sắc kỹ. Chia nước sắc thành 2 lần uống, dùng trong ngày và uống đều đặn mỗi ngày 1 thang. Nên sử dụng bài thuốc này cách xa bữa ăn.
– Điều trị viêm khớp dạng thấp thể hàn tý bằng bài thuốc Đông y:
Viêm khớp dạng thấp thể hàn tý xảy ra thấp, phong và hàn xâm nhập nhưng hàn khí chiếm ưu thế. Bệnh thường gây đau âm ỉ, cơ thể xanh xao, người và chân tay lạnh. Để giải thể bệnh này, Đông y dùng bài thuốc có tác dụng tác hàn, ôn trung, tiêu tích và giải biểu.
- Chuẩn bị: Bán hạ chế, ma hoàng, chích cam thảo và can khương mỗi thứ 4g, đương quy và xích thược mỗi thứ 16g, phục linh 10g, hậu phác, quế chi và chỉ xác mỗi thứ 8g, bạch chỉ, cát cánh, thương truật và xuyên khung mỗi thứ 12g.
- Thực hiện: Cho dược liệu vào ấm, sắc uống ngày dùng 1 thang. Chia nước sắc thành 2 lần uống và dùng hết trong ngày.
– Viêm đa khớp thể phong hàn thấp tý thêm huyết hư:
Thể bệnh này thường xảy ra do viêm đa khớp thể phong hàn thấp tý tiến triển dai dẳng khiến huyết hư và khí huyết bất thông. Không chỉ gây đau nhức, sưng nóng và viêm đỏ khớp, thể phong hàn thấp tý thêm huyết hư còn gây chóng mặt, ăn uống kém, người gầy yếu, sụt cân nhanh và cơ thể mệt mỏi. Với thể bệnh này, Đông y dùng bài thuốc có tác dụng thông kinh hoạt lạc, ích can thận, tán phong và trừ thấp.
- Chuẩn bị: Đương quy, đẳng sâm, thục địa và bạch thược mỗi thứ 16g, xuyên khung, ngưu tất và phục linh mỗi thứ 10g, cam thảo 4g, phòng phong, đỗ trọng và độc hoạt mỗi thứ 12g, tang ký sinh 12 – 16g và tế tân 8g.
- Thực hiện: Đem dược liệu rửa sạch, cho vào ấm và sắc ngày 1 thang. Chia nước sắc thành 2 lần uống và dùng hết trong ngày.
Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể áp dụng một số bài thuốc Đông y điều trị viêm khớp dạng thấp khác tùy vào biểu hiện lâm sàng, mức độ triệu chứng và khả năng đáp ứng. Bên cạnh đó, có thể kết hợp với cấy chỉ, châm cứu hoặc xoa bóp bấm huyệt để giảm đau nhức, phục hồi tổn thương ở ổ khớp và hỗ trợ hiệu quả của các bài thuốc.
Lưu ý khi chữa viêm khớp dạng thấp theo Đông y
Điều trị viêm khớp dạng thấp theo Đông y có độ an toàn khá cao, phù hợp với nhiều đối tượng và có thể sử dụng trong thời gian dài. Hơn nữa, thuốc Đông y không chỉ làm giảm triệu chứng mà còn giúp bồi bổ sức khỏe, giảm mệt mỏi và tăng cường lưu thông khí huyết.
Tuy nhiên khi chữa viêm khớp dạng thấp bằng bài thuốc Đông y, bệnh nhân cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Các bài thuốc Đông y chữa viêm khớp dạng thấp thường có tác dụng chậm và hiệu quả hạn chế hơn so với thuốc Tây. Vì vậy nếu bệnh có mức độ nặng hoặc tiến triển nhanh, nên sử dụng thuốc Tây theo hướng dẫn của bác sĩ để kiểm soát bệnh hoàn toàn.
- Khi áp dụng bài thuốc Đông y, nên kiên trì thực hiện trong thời gian dài để đạt hiệu quả tốt. Thực hiện không đều có thể làm giảm hiệu quả và gây gián đoạn quá trình điều trị.
- Hiện nay trên thị trường có khá nhiều phòng khám Đông y kinh doanh dược liệu kém chất lượng, thầy thuốc thiếu chuyên môn và không được đào tạo bài bản. Vì vậy, bệnh nhân cần lựa chọn cơ sở thăm khám và điều trị uy tín, đáng tin cậy.
- Nếu có ý định phối hợp thuốc Đông y với thuốc Tây và các viên uống bổ sung (TPCN), nên tham vấn y khoa để được tư vấn về liều lượng, thời gian sử dụng và hạn chế rủi ro tương tác thuốc.
- Một số trường hợp có thể bị đau bụng, tiêu chảy và dị ứng khi sử dụng thuốc Đông y. Lúc này, cần chủ động ngưng áp dụng và tìm gặp bác sĩ để được thăm khám, chẩn đoán và xử lý kịp thời.
- Nên phối hợp các bài thuốc Đông y với một số liệu pháp giảm đau không dùng thuốc như châm cứu, cấy chỉ và xoa bóp bấm huyệt để tăng hiệu quả và giảm thiểu nguy cơ lạm dụng thuốc.
- Bên cạnh các phương pháp điều trị, bệnh nhân nên chủ động kết hợp với thói quen sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng và tập thể dục thường xuyên để cải thiện sức khỏe xương khớp và làm chậm tiến triển của bệnh. Đồng thời cần tránh lao động nặng và thay đổi các tư thế xấu.
Chữa viêm khớp dạng thấp theo Đông y có những ưu điểm và mặt hạn chế nhất định. Do đó, bệnh nhân cần đánh giá và xem xét kỹ lưỡng để lựa chọn được phương pháp phù hợp với tình trạng sức khỏe. Bên cạnh đó, nên phối hợp với chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt và tập luyện khoa học để hỗ trợ quá trình điều trị.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!